Hür irade nedir? Biz atalarımızı belirliyoruz, atalarımızda biz doğmadan öncesi kaderimizin içeriğini belirliyor, bu kaderde bizi bir ortamdan diğerine sürüklüyor ve içimizde belirli düşünce ve duyguların doğmasını sağlıyor. İşte o düşünce ve duyguların hangisini benimsiyoruz, hangisini kalbimizle onaylıyoruz, hür irade dediğimiz şey o seçimimiz oluyor. Özgür irade hayattaki eylemlerimiz değil, maruz kaldığımız eylemlere verdiğimiz anlık tepkilerdir. Kader her saniye için sahneleri kuruyor, oyuncuları sahneye itiyor, senaryoyu oynatıyor, sonrada spontene gelişen bu olaylarda verdiğimiz tepkilere bakıyor.
Örneğin; bir atanın maruz kaldığı ortamın içine Allah bizide sokuyor, düşünce ve duygular dahil. Şeytanlara inen düşüncelerde levh-i mahfuzdan geldiği için, o şeytanlar 100 yıl önceki atamıza ne vesevesesi verdiyse, bizede aynısını vermesi sağlanıyor, sonrada bize inen bu duygu ve düşüncelerden (vesvese) hangisini nefsimizle kalbimizle benimseyip hareket edeceğiz buna bakılıyor. Kader bizlere seçenekleri sunuyor, o seçeneklerden hangisini benimseyeceğiz, o da bizim tercihimiz oluyor. Ölüm ve hayatın var edilmesinin nedenide bu, bu seçimleri görmek için. "O ki, hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratmıştır. O, mutlak galiptir, çok bağışlayıcıdır" (Mülk Süresi; 2). Seçtiğimiz seçenekler üzerindende bizlerin bir sonraki sahneleri hazırlanıyor, yani kaderi yazılıyor. Dolayısıyla insanlara, kader denilen şeyin çevremizde gelişen olaylara verdiğimiz tepkiden ibaret olduğunu çok iyi anlatmak gerekiyor. -21.08.2024